ประเมินผลกระทบจากภาษีตอบโต้ของสหรัฐฯ ต่ออาเซียนท่ามกลางความไม่แน่นอนที่สูงขึ้น

• หากสหรัฐฯ จัดเก็บภาษีตอบโต้ตามอัตราที่ประกาศไว้ คาดว่าเวียดนาม กัมพูชา และไทยเป็นประเทศในอาเซียนที่มีแนวโน้มได้รับผลกระทบมากที่สุด เนื่องจากจะถูกสหรัฐฯ เก็บภาษีสูงถึง 46%, 49% และ 36% ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยของอาเซียนที่ 33% อีกทั้ง ยังมีสัดส่วนการส่งออกสินค้าไปสหรัฐฯ สูงถึง 22%, 21% และ 10% ต่อ GDP ตามลำดับ

• Krungthai COMPASS ประเมินผลกระทบต่ออาเซียน 3 ช่องทาง ได้แก่

1) การส่งออกสินค้า โดยสินค้าที่จะได้รับผลกระทบทางตรงมากที่สุด คือ กลุ่มเครื่องจักร อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เครื่องใช้ไฟฟ้า และกลุ่มสิ่งทอและรองเท้า เนื่องจากอาเซียนส่งออกไปสหรัฐฯ เฉลี่ยสูงถึง 34% และ 19% ของมูลค่าการส่งออกสินค้าทั้งหมดไปสหรัฐฯ ส่วนสินค้าที่จะได้รับผลกระทบทางอ้อมในการส่งออกไปจีนมากที่สุด คือกลุ่มเครื่องจักร อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์และเครื่องใช้ไฟฟ้า กลุ่มสินค้าเกษตรและอาหาร และกลุ่มพลาสติกและยางพารา เนื่องจากอาเซียนส่งออกไปจีนเฉลี่ยถึง 25%, 15% และ 6% ของมูลค่าการส่งออกสินค้าทั้งหมดไปจีน

2) การผลิต จากสินค้าจีนที่มีแนวโน้มทะลักเข้ามาในอาเซียนมากขึ้น ซึ่งจะกระทบต่อการผลิตรถยนต์ เคมีภัณฑ์ เหล็ก และเครื่องใช้ไฟฟ้า และ 3) การลงทุน อาจมีการย้ายฐานการผลิตไปยังประเทศที่ถูกเก็บภาษีตอบโต้ต่ำ หรือย้ายกลับไปยังสหรัฐฯ

• Krungthai COMPASS ประเมินว่า การขยายความร่วมมือทางการค้าภายในอาเซียนจะช่วยลดความเสี่ยงจากมาตรการภาษีตอบโต้ของสหรัฐฯ โดยเวียดนาม มาเลเซีย และอินโดนีเซีย เป็นตลาดที่มีศักยภาพในการส่งออกของผู้ส่งออกไทย โดยเฉพาะสินค้าเกษตร เช่น ข้าว เนื้อสัตว์ และน้ำตาล ซึ่งไทยส่งออกไปยังอาเซียนรวมกว่า 3.3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ

Krungthai COMPASS มองว่า ความเสี่ยงจากสงครามการค้าและความไม่แน่นอนที่สูงขึ้น จะส่งผลกระทบต่อภาคการส่งออก ภาคการผลิต และภาคการลงทุนของไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จึงจำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เพื่อลดผลกระทบของมาตรการกีดกันทางการค้า และเสริมสร้างความสามารถในการแข่งขันของไทยในระยะยาว ดังนี้

• ภาคเอกชนสามารถมุ่งเน้นการพัฒนาสินค้าให้มีคุณภาพ และยกระดับสู่สินค้าที่มีมูลค่าเพิ่มสูง เพื่อลดการแข่งขันด้านราคากับคู่แข่ง โดยอาจประยุกต์ใช้เทคโนโลยีการผลิตสมัยใหม่ เช่น ระบบการผลิตอัตโนมัติและปัญญาประดิษฐ์ (Automation & AI) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตให้สูงขึ้น และพัฒนาสินค้าที่ตอบโจทย์ความต้องการของตลาด นอกจากนี้ ผู้ประกอบการควรให้ความสำคัญกับการบริหารจัดการต้นทุนและห่วงโซ่อุปทาน เพื่อลดความเสี่ยงจากปัญหาการขาดสภาพคล่องและการขาดแคลนวัตถุดิบในการผลิต และเพิ่มความสามารถในการแข่งขันระยะยาว รวมทั้งควรกระจายตลาดส่งออกไปยังตลาดใหม่ที่มีศักยภาพ เช่น อาเซียน กลุ่ม BRICS และตะวันออกกลาง เป็นต้น ซึ่งเป็นตลาดที่ยังมีความต้องการสินค้าไทย เพื่อลดความเสี่ยงจากการพึ่งพาตลาดหลักอย่างสหรัฐฯ และจีน

• ภาครัฐจำเป็นต้องเร่งเจรจากับสหรัฐฯ เพื่อลดผลกระทบของมาตรการภาษีตอบโต้ โดยมุ่งเน้นการลดการเกินดุลการค้ากับสหรัฐฯ และลดการกีดกันทางการค้าที่ไม่ใช่ภาษี รวมทั้งออกมาตรการรับมือกับปัญหา China Flooding เช่น กฎหมายควบคุมมาตรฐานสินค้านำเข้าจากต่างประเทศ มาตรการภาษีตอบโต้การทุ่มตลาด (Anti-Dumping Duty: AD) และภาษีตอบโต้การอุดหนุน (Countervailing duty: CVD) เป็นต้น เพื่อควบคุมการไหลเข้ามาของสินค้าจากจีนที่มีราคาถูก ซึ่งอาจกระทบต่อความสามารถในการผลิตและการแข่งขันของผู้ประกอบการไทย โดยเฉพาะ SMEs นอกจากนี้ ภาครัฐอาจเจรจาข้อตกลงการค้าเสรี (FTA) กับตลาดใหม่ และขยายความร่วมมือกับประเทศในอาเซียน เพื่อเพิ่มโอกาสด้านการค้าและการลงทุนภายในภูมิภาคมากขึ้น

• ภาคสถาบันการเงินสามารถให้คำปรึกษา และนำเสนอผลิตภัณฑ์ทางการเงินที่หลากหลาย เพื่อรับมือกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้น โดยปัจจุบัน สถาบันการเงินได้ทยอยออกมาตรการช่วยเหลือผู้ประกอบการที่ได้รับผลกระทบจากมาตรการภาษีตอบโต้ของสหรัฐฯ และการแข่งขันกับสินค้านำเข้าราคาถูกจากต่างประเทศ เช่น มาตรการสินเชื่อดอกเบี้ยพิเศษ มาตรการขยายระยะเวลาการชำระหนี้ มาตรการสินเชื่อสำหรับผู้ประกอบการ SMEs เป็นต้น นอกจากนี้ ยังมีเครื่องมือทางการเงินเพื่อประกันความเสี่ยงในการส่งออก เช่น สัญญาซื้อขายเงินตราต่างประเทศล่วงหน้า (Forward Contract) การรับประกันการส่งออก (Export Credit Insurance) เป็นต้น เพื่อลดความเสี่ยงของผู้ประกอบการ และสนับสนุนการดำเนินธุรกิจให้เดินหน้าต่อไปได้อย่างยั่งยืน

บทความโดย  สุคนธ์ทิพย์ ชัยสายัณห์ Krungthai Compass